Tuinonderhoud Moestuin Planten

Wat zegt onkruid over jouw tuinbodem?

Onkruid tuinbodem

Een aantal fikse regenbuien in combinatie met een paar uren zonneschijn lapt het ons telkens opnieuw: tussen de jonge slaplantjes en te midden van het pasgemaaide gras steekt alweer heermoes, akkerwinde of een ander vervelend onkruid de kop op. Het is steeds weer vechten tegen de bierkaai….

De kracht van kennis

Deze planten vertellen ons nochtans veel over hoe het met onze tuin, en meer bepaald met de bodem ervan, gesteld is. Dit is geen exacte wetenschap en een bodemanalyse zal je zeker en vast een veel nauwkeuriger resultaat geven, maar even kijken naar de soorten onkruid die er in jouw tuin verschijnen, geeft je een indicatie over het type grond en de samenstelling ervan. De planten die er goed groeien houden mogelijks van een zuurdere bodem. Bij het aanplanten van een border, bijvoorbeeld, kies je dan bijgevolg best voor zuurminnende planten zoals een rododendron, heideplantjes, blauwe hortensia’s alsook de meeste coniferen. Ook in de moestuin zijn er een aantal groenten die het beter doen in een wat zuurdere grond, zoals pompoen, paprika, tomaten en wortelen. Groeien er in jouw tuin daarentegen onkruiden die van een arme grond houden, dan kies je voor sierplanten of groenten die ook weinig voeding vragen. Op die manier maak je gebruik van de natuurlijke samenstelling van de grond die de ideale omstandigheden biedt voor bepaalde planten. Je werkt als het ware mee met de natuur, in plaats van er tegen in te willen gaan.

Ook bij het aanleggen van een nieuwe tuin is het goed om de samenstelling van de bodem te kennen. Eén apart onkruidplantje die komt piepen zal je geen uitsluitsel geven, maar wanneer je merkt dat er bepaalde clusters onkruid het telkens opnieuw zeer goed doen, mag je deze wel als indicatorplanten gaan beschouwen. Deze planten geven jou, als tuinier, informatie over de bodemgesteldheid van de grond waarop ze groeien. Ook interessant om te bekijken is de specifieke plaats waar onkruid spontaan de kop op steekt. Paardenbloemen zijn bijvoorbeeld warmteminnende planten, die heel goed groeien op plekjes waar de zon vaak schijnt. Dit alles is belangrijk om in het achterhoofd te houden bij het aanplanten en onderhouden van jouw nieuwe tuin.

Stikstofarme versus stikstofrijke grond

Alle planten hebben stikstof nodig om te kunnen groeien. Alleen zijn er planten die deze stikstof niet alleen uit de grond, maar ook uit de lucht kunnen halen. Dit komt doordat de parasiterende Rhizobiumbacterie stikstofwortelknolletjes op de plantenwortels vormt. Deze bacterie verzamelt stikstof uit de lucht en slaat deze op in de knolletjes, waardoor de plant perfect op stikstofarme grond kan overleven. Onkruidsoorten die goed op een stikstofarme grond gedijen zijn vooral klaversoorten en wikke.

Klaver
klaver

Planten zoals brandnetel, kleefkruid en kaasjeskruid doen het dan weer goed op grond met een hoog stikstofgehalte. Je zal zien dat planten die veel stikstof nodig hebben vaak een weelderig bladerdek hebben. Bij groenten die veel stikstof vereisen eet je vooral de bladeren zoals spinazie, salade, snijbiet en prei. Wil je een stikstofrijke grond bemesten, kies dan voor een speciale meststof zonder stikstof, zodat de bodem niet oververzadigd wordt.

Brandnetel
Kaasjeskruid (Malva)

Kalkrijke grond

In een kalkrijk stuk tuin tref je vaak ook klaprozen, akkerwinde, dovenetel en wolfsmelk aan. Kalk zorgt ervoor dat de grond luchtig blijft zodat het aanwezige bodemleven voldoende zuurstof krijgt.  Te kalkrijke grond kan indien gewenst zuurder gemaakt worden door er turf aan toe te voegen.

Zure grond

Varkensgras, weegbree en paardenstaarten (heermoes) tieren welig op zure grond. Ook madeliefjes en speenkruid, beiden mooie bloeiers, houden van een lichtzure grond. En zoals je uit de naam van de plant kan afleiden verkiezen ridderzuring, klaverzuring en veldzuring een zure grond om op te groeien.

Wanneer de bodem té zuur wordt, is het goed om wat kalk te strooien. Let wel op met de hoeveelheid die je strooit. Te veel kalk maakt de grond namelijk alkalisch, wat een zeer moeilijke bodemgesteldheid is om te bewerken. En alkalische grond terug zuurder maken is niet gemakkelijk en kan enkel door het invoeren van grote hoeveelheden plantencompost of plantenresten. Wat je wel kan doen is een groenbemester zaaien zoals klaver of raaigras, en deze na de bloei inwerken in de grond.

Vruchtbare of voedselrijke grond

Heb je vaak te kampen met vogelmuur, akkerdistels, brandnetels en paardenbloemen? Dan mag je jezelf gelukkig prijzen, want dit betekent dat jouw grond heel vruchtbaar is. Ook zevenblad, melde en klein kruiskruid getuigen van dit ‘heuglijke’ feit.

Akkerdistel
Akkerdistel
Paardenbloem
PaardenbloePaardenbloem getuigt van een vruchtbare grond, maar is tegelijk een doorn in het oog van veel tuiniers.m

Groeien en bloeien daarentegen klaprozen en veldzuring weelderig in jouw tuin? Dan mag je er zeker van zijn dat de grond aan de arme kant is. Arme grond valt vrij gemakkelijk te verbeteren door er compost onder te mengen. Dit zal ervoor zorgen dat de voedingsstoffen en het water niet meteen wegspoelen.

Een van de meest vervloekte onkruiden is ongetwijfeld heermoes (akkerpaardenstaart, kattenstaart). Het betekent dat de bodem een groot tekort aan mineralen heeft. Wat je best kan doen om heermoes te bestrijden is het stelselmatig uittrekken van alle plantjes en deze op de grond laten liggen. Door te verteren brengt het heermoes terug de nodige mineralen in de grond en zal, wanneer het evenwicht terug hersteld is, vanzelf verdwijnen.

Heermoes, kattenstaart of paardenstaart… veel benamingen voor een vaak vervloekte plant.

Er zijn ook een aantal plantensoorten die het heel goed doen op een voedselarme grond en toch perfect passen in een siertuin. Mooi voorbeelden hiervan zijn onder meer brem, hulst, wilde kamperfoelie en duizendblad.

Achillea millefolium (Duizendblad)
Achillea millefolium (Duizendblad)

Slechte bodemstructuur

Een bodem kan veel stikstof bevatten en ook heel voedselrijk zijn, maar tegelijk over een slechte structuur beschikken. Hiervan getuigen bijvoorbeeld de aanwezigheid van klein hoefblad, kruipende boterbloem en ook mossen.

Distels in een tuin bijvoorbeeld betekenen dat de grond heel veel stikstof bevat, maar dat diezelfde grond dichtgeslagen is. Eigenlijk kan je stellen dat alle planten met een penwortel het beste gedijen in een bodem met een slechte structuur. Je zal daarom op eenzelfde stuk grond vaak distels, biggenkruid, heermoes, ridderzuring en paardenbloemen zien. Dit zijn stuk voor stuk allemaal planten met een penwortel.

Ga de grond niet omspitten. Het afbreken van de wortels zorgt er namelijk voor dat er nog meer nieuwe wortelstokjes ontstaan en de planten nog meer gaan woekeren. Het is wel goed om de grond eerst voorzichtig los te maken met een grelinette en daarna goed te verbeteren met compost en voedingsstoffen.

Wanneer de grond helemaal is dichtgeslibd en de bovenlaag helemaal compact wordt, zal je dat vooral merken aan de vele grassen, grote weegbree en zilverschoon die er groeien. Al deze onkruiden hebben slechts een oppervlakkig wortelstelsel. Ook dit kun je verhelpen door de grond te verluchten met de woelvork en grote hoeveelheden compost en voeding in te werken.

Losmaken van dichtgeslagen grond met de grelinette.
Losmaken van dichtgeslagen grond met de grelinette.

Een overzicht van de meest voorkomende onkruiden en de informatie die je hier als tuinier uit kan halen:

 stikstofrijkKalkrijkZuurarmVruchtbaar /voedselrijkverdicht
  Hoge pHLage pH   
Kleefkruidv     
Kaasjeskruidv     
Duivenkervelv   v 
Akkerwindevv   v
Klaproos v    
Hoefblad v    
Dovenetel v    
Wolfsmelk v    
Kleine zuring  v   
Hondskamille  v   
Speenkruid  v   
Klaverzuring  vv  
Adelaarsvaren  vv  
Heide   v  
Akkerviooltje   v  
Brandnetel    v 
Paardenbloemv v v 
Ganzenvoet    v 
Vogelmuur    v 
Melde    v 
Akkerdistelv   vv
Klein knopkruid    v 
Klein kruiskruid    v 
Kroontjeskruid    v 
Kweek(gras)v   v 
Veldmuur    v 
Straatgras    v 
Zevenblad    v 
Distels     v
Biggenkruid     v
Ridderzuring    vv
Heermoes  v  v

Mee met moeder natuur

Wat aandacht geven aan het onkruid in onze tuin kan dus heel wat nuttige informatie opleveren! Aan jou om de boodschap die deze plantjes overbrengen te ontcijferen.

Related posts

Laurierhagen gezond houden door goed te snoeien

Katrijn

De beste chloortabletten voor het zwembad van 2024

Dean

Winterbloeiende planten: kleurrijke accenten in het winterlandschap van je tuin

Katrijn