Meningokokkenziekte is een ziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie, de meningokok. Van deze bacterie bestaan meerdere typen. In de meeste gevallen word je er niet ziek van. Af en toe dringt de bacterie verder in het lichaam binnen en kan dan hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging veroorzaken. Sinds 2015 is er een toename te zien van mensen die ziek worden van meningokokken type W. Om verdere verspreiding van deze meningokokken tegen te gaan, worden in het najaar van 2018 en in 2019 tieners geboren van 2001 t/m 2005 gevaccineerd tegen meningokokken ACWY. Daarnaast wordt sinds 1 mei 2018 meningokokken ACWY-vaccinatie gegeven aan peuters rond de leeftijd van 14 maanden.

Toename meningokokkenziekte type W

Meningokokkenziekte is een ernstige ziekte die wordt veroorzaakt door meerdere typen meningokokkenbacteriën. Deze bacteriën kunnen hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging veroorzaken. Niet iedereen die besmet wordt met de meningokokkenbacterie, wordt ook echt ziek. De ziekte komt voor op alle leeftijden, het meest bij jonge kinderen, oudere tieners en ouderen. Sinds 2015 is er een toename van het aantal ziektegevallen dat wordt veroorzaakt door meningokokken type W. Het is niet te voorspellen of deze toename doorzet. De kans om ziek te worden is nu nog heel erg klein. Om te voorkomen dat de kans om ziek te worden groter wordt, start het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) samen met de Jeugdgezondheidszorg, met vaccineren.

Wie krijgt een vaccinatie tegen meningokokken ACWY aangeboden?

Peuters van 14 maanden

Sinds 1 mei 2018 krijgen alle peuters van 14 maanden een vaccinatie tegen meningokokken ACWY. Zij kregen op deze leeftijd al een vaccinatie tegen meningokokken, type C. Dit is vervangen door een combinatievaccin dat  bescherming biedt tegen de typen A,C, W en Y. Voor deze groep betreft het dus een verandering van het vaccin. De leeftijd waarop zij de vaccinatie krijgen aangeboden, is niet gewijzigd.

Tieners

Het is bekend dat jongeren een grote rol spelen in het verspreiden van de meningokokkenbacterie. Er wordt gedacht dat dit onder meer komt doordat jongeren veel sociale contacten hebben. Ze verkeren in veel verschillende sociale groepen en lopen daarom meer kans om besmet te worden en de bacterie onbewust zelf te verspreiden. Door tieners te vaccineren, wordt het snelst resultaat geboekt in het terugdringen van de verspreiding. Het vaccin beschermt minstens 5 jaar tegen meningokokkenziekte door typen A, C, W of Y.

Daarom hebben in 2018 alle tieners die dat jaar tussen 1 mei en 31 december 14 jaar werden een vaccinatie tegen meningokokken ACWY aangeboden gekregen. In het voorjaar van 2019 worden de jongeren geboren in 2005 uitgenodigd. Daarnaast ontvangen in 2019 ook alle jongeren die zijn geboren vanaf 1 januari 2001 tot 1 mei 2004, een uitnodiging voor vaccinatie. De tieners worden uitgenodigd per post.

Waarom krijgen niet alle kinderen een vaccinatie aangeboden?

Deskundigen hebben vastgesteld in een advies aan de minister van Volksgezondheid dat een vaccinatie voor kinderen van 14 maanden en oudere tieners de beste manier is om te voorkomen dat meningokokkenziekte in Nederland toeneemt. De kans om ziek te worden is nu nog heel erg klein. Op dit moment zijn er iedere maand 10 tot 14 patiënten. Dat is minder dan 1 patiënt op iedere miljoen inwoners in Nederland. Ook is de kans op ziekte en verspreiden van de bacterie niet voor alle leeftijdsgroepen gelijk. Onder kinderen in de basisschoolleeftijd worden nauwelijks ziektegevallen vastgesteld.  Zeer jonge kinderen spelen ook nauwelijks een rol in de verspreiding.

Groepsbescherming

Met een vaccinatie ben je direct zelf beschermd tegen een besmetting met meningokokken W. Als je gevaccineerd bent, kun je ook een ander niet besmetten. Hoe meer tieners zich laten vaccineren, hoe minder kans de bacterie krijgt om te verspreiden naar leeftijdsgenoten, maar ook naar alle andere mensen. In enkele jaren wordt zo groepsbescherming opgebouwd. Daardoor hebben ook mensen die niet zelf gevaccineerd zijn minder kans om ziek te worden. Dit is de meest efficiënte manier om de toename te stoppen met een beperkte hoeveelheid vaccins.

Ik wil mij/mijn kind toch graag laten vaccineren tegen meningokokken ACWY. Kan dat?

Als je (kind) niet in bovengenoemde leeftijdsgroep valt, krijgt het geen uitnodiging voor een meningokokkenvaccinatie vanuit het Rijksvaccinatieprogramma. De kans dat iemand in Nederland Meningokokken W-ziekte krijgt, is ontzettend klein. Het is nog steeds een zeldzame ziekte. Door de komende tijd de jongeren tussen 14 en 18 jaar te vaccineren, wordt de kans voor álle mensen in Nederland om de ziekte te krijgen nóg kleiner. Om de toename van Meningokokken W-infecties te stoppen, is het op dit moment niet nodig om anderen met spoed te vaccineren. Als je je kind (of jezelf) desondanks toch wil laten vaccineren, dan kun je dat bespreken met je huisarts of bij een vaccinatiecentrum van bijvoorbeeld de GGD. Sommige vaccinatiecentra van GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) bieden het vaccin aan, andere niet of beperkt. De vaccinatie is dan niet gratis. Het vaccin kost via de apotheek ongeveer 60 tot 80 euro. Hier kunnen nog kosten voor het consult bij komen.

Meningokokken B-vaccinatie

De meningokokkenvaccinatie beschermt tegen de typen A, C, W en Y, maar niet tegen type B. Hier is een aparte vaccinatie voor. Deze zit niet in het Rijksvaccinatieprogramma. Meer informatie.