Niet vuurwerk, maar alcohol is het probleem op de spoedeisende hulp
De schadelijke gevolgen van alcohol worden steeds zichtbaarder. De kosten nemen toe, meer ziekten zijn te linken aan alcohol en de spoedeisende hulp ziet meer ‘alcoholletsel’.
Verwondingen door vuurwerk eisen traditiegetrouw alle aandacht op rond de jaarwisseling. Maar die zijn allang het probleem niet meer op de spoedeisende hulp. Op één vuurwerkgewonde komen tijdens oud en nieuw grofweg tien alcoholgerelateerde letselgevallen binnen, schat David Baden, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen.
Het is niet alleen de jaarwisseling, ziet hij. Het hele jaar door zien ze op de ‘spoed’ veel meer benevelde mensen met ernstig letsel binnenkomen. Het aantal bezoeken op de spoedeisende hulp na ongevallen met alcohol steeg de afgelopen tien jaar met 55 procent, bleek uit recent onderzoek. Dat brengt veel extra kosten met zich mee.
Gezondheidsorganisaties maken zich grote zorgen over de enorme maatschappelijke kostenpost die gepaard gaat met het alcoholgebruik dat Nederlanders normaal vinden. Het gaat om ongeveer 6 miljard euro per jaar, schatte het RIVM eerder op basis van een berekening uit 2013. In dat bedrag zitten onder meer zorgkosten, ziekteverzuim, politiecapaciteit en verlies in kwaliteit van leven door ziekte. Die 6 miljard euro staan nu al in schril contrast met de ruim 1 miljard euro aan baten door accijnsinkomsten.
Vaker link alcohol en ziekten
De verwachting is dat de rekening de komende jaren alleen maar zal oplopen, wat het probleem nog prangender maakt. Komend jaar begint het RIVM met een nieuw onderzoek naar de maatschappelijke kosten en baten van alcoholgebruik. “Alcohol grijpt in, in een groot aantal sectoren in de samenleving”, zegt gezondheidseconoom en RIVM-onderzoeker Ardine de Wit. “Er is steeds meer bewijs voor de schadelijke gevolgen van alcohol.”
Nu gaat het RIVM voor het berekenen van de maatschappelijke kosten uit van ongeveer vijftien ziekten die zijn gerelateerd aan alcohol. Maar inmiddels is in de wetenschap een link gelegd tussen alcoholgebruik en tweehonderd medische aandoeningen. Het gaat onder meer om verschillende soorten kanker, leverziekten en hart- en vaatziekten. In de volgende rekensom zullen meer ziekten worden meegenomen, met bijbehorende kosten.
In de huidige berekening zijn meer kosten niet meegenomen, zegt Ninette van Hasselt, programma-manager alcohol bij het Trimbos-instituut. “Denk bijvoorbeeld aan ouders met een alcoholverslaving en de gevolgen daarvan voor hun kinderen.” Van Hasselt wijst erop dat al langer bekend is dat de maatschappelijke kosten hoog zijn, maar dat er desondanks weinig maatregelen zijn genomen. “Voor effectiever alcoholbeleid zijn politieke keuzes nodig.”
Schade terugdringen
Kans dat het alcoholgebruik op korte termijn vermindert, is er niet. Artsen zien juist dat het gebruik stabiel hoog blijft en vaker normaal wordt gevonden. Bijna 80 procent van de Nederlanders drinkt weleens alcohol, een percentage dat afgelopen jaren nauwelijks daalt. Ongeveer 1,5 miljoen van hen drinken overmatig of zwaar. Wie overmatig drinkt, nuttigt minstens 14 (vrouwen) of 21 (mannen) glazen per week. Elf gezondheidsorganisaties waarschuwden eerder deze maand dat te weinig wordt gedaan om de schade van alcoholgebruik en de kosten terug te dringen.
Om tot maatregelen te komen is er het Nationaal Preventieakoord, waarin gezondheidsorganisaties en de industrie aan een zogenoemde alcoholtafel de dialoog aangingen. In oktober stopte de staatssecretaris dit overleg. De tafel bereikte weinig, de verwachting was dat de doelen in dit tempo niet werden gehaald. Maag-darm-leverarts Bart Takkenberg, die daarbij meepraatte, baalt. “We moeten ons niet richten op de minister van volksgezondheid, maar op de minister van financiën”, is zijn boodschap.
Ook Baden van de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen maakt zich zorgen. “We zien dat er vaak andere problemen onder zitten, zoals bijvoorbeeld sociale onveiligheid en depressie. Wij signaleren dat op de spoedeisende hulp, en we roepen echt op om hier meer aandacht aan te besteden.”
Lees ook:
Steeds meer mensen belanden laveloos op de spoedeisende hulp. ‘Vuurwerk? Het is alcohol, alcohol, alcohol’
Het aantal mensen (vaak jongeren) dat op de spoedeisende hulp beland door alcohol neemt in rap tempo toe. Artsen in Utrecht maken zich grote zorgen. Trouw liep een zaterdagavond mee in het Diakonessenhuis. ‘Het is een bizarre legale drug.’