Bij welke aandoening schrijf je veilig beweging voor?
Bij ziektes zoals overgewicht en obesitas, chronische nek- en rugpijn, diabetes type I en II, depressie, hartfalen … is lichaamsbeweging in het bijzonder aanbevolen. Maar welke voordelen kunnen patiënten verwachten? Welke soort lichaamsbeweging doen ze best en hoeveel? Wat zijn de diagnosespecifieke beweegaanbevelingen? Bij welke contra-indicaties wordt beweging eerder afgeraden?
Beweegaanbevelingen per ziekte voor zorgverleners
Bekijk het bewijs dat beweging helpt (samenvatting) en diagnosespecifieke aanbevelingen voor 32 aandoeningen.
Beweegaanbevelingen per ziekte voor patiënten
Bekijk korte aanbevelingen per ziekte op maat van de patiënt.
Met af te printen pdf om mee te geven.
Eerste stap: de bewegingsdriehoek
De aanbevelingen geven een richting. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat jouw patiënt die van de ene op de andere dag zal bereiken. Integendeel. Het is belangrijk om stap voor stap naar de aanbevelingen toe te groeien. In de eerste stap is de bewegingsdriehoek een goed kompas voor meer beweging in het leven.
Risicobeoordeling
Over het algemeen zijn de voordelen van beweging veel groter dan de risico’s. Toch kan er een verhoogd risico bestaan op cardiovasculaire complicaties tijdens het bewegen, ook al is het absolute risico laag. Beoordeel factoren die dit risico kunnen beïnvloeden:
- Zijn er tekenen van een hart- en vaatziekte? Of is er sprake van een ziekte met een verhoogd risico op hart- en vaatziekte (bv. diabetes, chronische nierziekte …)?
- Gaat de patiënt plots bewegen aan hoge intensiteit zonder geleidelijke opbouw?
- Is er een sterk verhoogde bloeddruk of bloedlipiden en/of meerdere cardiovasculaire risicofactoren?
Een correcte behandeling is essentieel. Of er bijkomend onderzoek nodig is, kan een arts bepalen.
Absolute contra-indicaties voor het voorschrijven van lichaamsbeweging met matige of hoge intensiteit
- Recente, belangrijke verandering in het ECG
- Instabiele angina pectoris
- Ongecontroleerde hartritmestoornissen
- Ernstige aortastenose
- Ongecontroleerd hartfalen
- Acute longembolie
- Acute myocarditis
- Vermoeden van/gekend aneurysma dissecans
- Acute systemische infectied
Lichaamsbeweging bij de preventie en behandeling van ziektes
Wat?
Het werk ‘Lichaamsbeweging bij de preventie en behandeling van ziektes’ bevat een samenvatting van het bewijs dat beweging helpt en diagnosespecifieke aanbevelingen voor lichaamsbeweging bij 32 ziektes.
Hoe te gebruiken?
Je kan het werk gebruiken om veilige diagnosespecifieke beweegaanbevelingen te doen aan patiënten met een ziekte (bv. overgewicht en obesitas, chronische nek- en rugpijn, diabetes type I & II, depressie, hartfalen ...). Het is niet de bedoeling dat de patiënt onmiddellijk alle beweegaanbevelingen nastreeft. De bedoeling is eerder: stapsgewijs en met tussendoelen werken naar de volledige aanbeveling. Die stapsgewijze aanpak kan jouw patiënt overtuigen om naar een Bewegen Op Verwijzing-coach te stappen.
Structuur?
Elke ziekte vormt een hoofdstuk en is opgebouwd volgens eenzelfde structuur. Het hoofdstuk over diabetes type II bijvoorbeeld ziet er als volgt uit:
- Preventie (Is er bewijs dat lichaamsbeweging preventief kan werken voor de ziekte?)
- Indicatie van lichaamsbeweging bij diabetes type II
- Effecten van lichaamsbeweging bij diabetes type II
- Acute effecten
- Effecten van regelmatige lichaamsbeweging
- Aanbevolen lichaamsbeweging bij diabetes type II
- Diagnosespecifiek advies
Voor de patiënten zelf zijn er lees- en gebruiksvriendelijke formats beschikbaar met de belangrijkste informatie van de meest voorkomende aandoeningen. Die vind je hier terug en vullen we stapsgewijs aan.
Achtergrond?
Dit oorspronkelijk Zweedse werk werd binnen de Europese samenwerking European Physical Activity on Prescription (EUPAP) vertaald van het Engels naar het Nederlands (met aandacht voor aanpassing aan onze zorgcontext). Het is internationaal gezien uniek in zijn soort en werd samengesteld door meer dan 100 medische experten die bewijskracht gekoppeld hebben aan de effecten van lichaamsbeweging op de besproken aandoeningen. Ook de betrouwbaarheid is nagegaan: de sterkte van het beschikbare bewijs is beoordeeld. a.d.h.v. het GRADE-systeem. Sinds de eerste versie (2003) werd het werk al meermaals herzien.
Beweging in de eerstelijnszorg: het Zweedse model
“Beste patiënt, voor jouw gezondheid zou het echt goed zijn als je meer gaat bewegen.” Een eenvoudige boodschap die artsen in theorie dagelijks kunnen uitspreken. Heeft zo’n korte gezonde aansporing zin bij inactieve patiënten? Niet als garantie op gedragsverandering, wel als eerste duwtje in de rug.