Wajongers de dupe van wijziging regelgeving

De Nationale ombudsman krijgt klachten van Wajongers wiens lokale belastingen sinds dit jaar niet meer worden kwijtgescholden. Het is een onbedoeld effect van wijzigingen in wet- en regelgeving. Met grote gevolgen: deze burgers hebben in één keer honderden euro’s per jaar minder te besteden. Het probleem is al sinds dit voorjaar bekend, maar is nog steeds niet opgelost.

Een combinatie van wijzigingen in het wettelijk minimumloon en de bijstandsnorm is de boosdoener. Wajongers hebben daardoor een hoger inkomen en komen nu niet meer in aanmerking voor (geautomatiseerde) kwijtschelding van lokale belastingen. Vermoedelijk raakt dit ook sommige burgers met een WIA- en WAO-uitkering. Het probleem is ingebracht tijdens het Signaleringsoverleg Rechtswereld en werd door de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR) herkend.

Financiële onzekerheid

In zijn brief aan de leden van de vaste Kamercommissie voor SZW schrijft ombudsman Reinier van Zutphen dat hij dit onbedoelde effect ‘echt onwenselijk’ vindt. ‘Wajonggerechtigden zijn niet voor niets een groep die in aanmerking komt voor kwijtschelding van lokale belastingen’, zegt hij. Het gaat om burgers die op of rond het sociaal minimum leven. Hoewel kwijtschelding in beginsel niet bedoeld is om in noodzakelijke bestaanskosten te voorzien, leidt dit er volgens Van Zutphen wel toe dat burgers ‘geen ruimte hebben om financiële buffers op te bouwen.’ De onduidelijkheid over kwijtschelding heeft bovendien een grote impact op deze groep. ‘Het zorgt voor financiële onzekerheid en stress’, aldus de ombudsman.

Klachten

De ombudsman ontving dit voorjaar de eerste signalen van wajongers die waterschapsbelasting moesten betalen. Dit werd vervolgens in april aangekaart bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Uit het interdepartementaal overleg dat volgde kwam naar voren dat het een onbedoeld effect is en dat het ministerie van SZW een oplossing zou uitwerken. In mei verzocht IenW de ombudsman om klachten hierover aan te houden. Gemeenten en waterschappen werden door het rijk eveneens opgeroepen om de beoordeling van de kwijtscheldingsverzoeken aan te houden.

Risico stapeling schulden

Dat was allemaal vóór het zomerreces. Momenteel wordt er door SZW nog steeds gewerkt aan een (structurele) oplossing. Naar verwachting wordt de Tweede Kamer hierover deze maand nog geïnformeerd. Maar ondertussen wachten inwoners en uitvoerders nog steeds op zekerheid over de kwijtscheldingsverzoeken, constateert Van Zutphen. ‘Ik vind het zeer onwenselijk dat burgers die op of rond het sociaal minimum leven zo lang in onzekerheid worden gehouden. Voor burgers brengt aanhouding van kwijtscheldingsverzoeken een risico van stapeling van schulden met zich mee. Ook levert het aanhouden van deze zaken (nieuwe) problemen op bij de uitvoerders van lokale belastingen’, is te lezen in de zorgbrief.

De dupe

Het kabinet moet wat de ombudsman betreft met een oplossing komen. Hij roept de Tweede Kamer op om aan te dringen op ‘een snelle structurele oplossing’ en om ‘kritisch te kijken of een aangedragen oplossing burgers ook echt snel gaat helpen.’ Van Zutphen: ‘Dit is alweer een voorbeeld van kwetsbare burgers die de dupe worden van onbedoelde effecten van wijzigingen in wet- en regelgeving.’