De ‘strooifiets’ leidt meteen tot ergernis

Onlangs reed er ineens een vrachtwagen voor, in de Van Bossestraat in Amsterdam-West. Er kwamen fietsen uit met feloranje velgen. Die werden zomaar in de rekken gedeponeerd tussen de barrels van bewoners. Eén van hen had er meteen zó genoeg van dat-ie een exemplaar plaatste bij het grofvuil, met een bordje erbij. „Meenemen.”

In amper twee maanden heeft de ‘deelfiets’ zijn plek opgeëist in de openbare ruimte van Amsterdam en Rotterdam. Je vindt ze in rekken, leunend tegen bomen of midden op de stoep. De aanbieders zijn lokale (FlickBike) en vooral buitenlandse bedrijven (oBike, Donkey Republic) die er enkele duizenden ‘vrij’ hebben verspreid. Met een app zijn ze te gebruiken. Fietsen kan vanaf vijftig cent per half uur en aangekomen op bestemming zet je de fiets op ‘pauze’. Elk fietsenrek is een potentiële inleverlocatie.

Niet alle steden in de wereld zijn er blij mee. In Londense wijken verwijten de autoriteiten de aanbieders hun fietsen zomaar te ‘dumpen’. In de Rotterdamse politiek twijfelen raadsleden erover en Amsterdam heeft dinsdag aangekondigd de deelfietsen in een aantal stadsdelen helemáál te verbieden. Ze zullen worden verwijderd, waarschijnlijk per september.

Weesfietsen

Reden voor het verbod: er staan al veel te veel fietsen in de stad. Zo’n 800.000, denkt de gemeente, waarvan 200.000 weesfietsen of wrakken. Nóg meer kan de openbare ruimte echt niet aan, zegt een woordvoerder. „We staan welwillend tegenover het concept van delen, áls dat kan leiden tot minder fietsen in de stad. Maar zoals het concept nu is uitgevoerd worden het er alleen maar méér.”

Lees ook dit stuk over zeven verschillende soorten fietsers: Jij een e-bike, en jij, en jij, iedereen een e-bike

Afspraken met de minstens zes deelfietsaanbieders heeft Amsterdam nog niet. Voor het verhuren van een fiets is geen vergunning nodig, maar op grond van het verbod op ‘het aanbieden van diensten op of aan de weg’ is handhaven toch mogelijk.

Er moet vooral een „afschrikwekkende werking” van het verbod uitgaan, zegt de woordvoerder, „zodat niet ook andere buitenlandse aanbieders – er zijn er velen – hun fietsen hier komen neerzetten.” Met de huidige aanbieders wil de gemeente een oplossing vinden. „Zoals het aanbieden van fietsen vanaf bepaalde plekken.”

De woordvoerder van oBike spreekt van „een tegenslag”, maar wil snel met de gemeente om tafel. „De stad Amsterdam verdient een mooi fietsinitiatief.” Ook FlickBike gaat in gesprek. Medeoprichter Vikenti Kumanikin begrijpt de gemeentelijke reactie wel. „Er zijn zes of zeven partijen in Amsterdam die tegelijkertijd overal fietsen plaatsen, zonder afspraken of richtlijnen. Wij hebben het idee voor onze deelfietsen een half jaar geleden bij de gemeente gepitched, maar omdat er geen beleid voor bestond konden we niet rekenen op steun. Dus zijn we begonnen met het uitrollen van de fietsen.”

Lees ook: Uw elektrische fiets is een bromfiets geworden

In de Van Bossestraat denkt bewoner Maarten Rooms (39) dat ze er vooral zijn neergezet omdat hier veel Airbnb’s zitten. „Volgens mij is dit één grote commerciële show.”

En dat is het, zegt Marco te Brömmelstroet, hoofddocent stedelijke planning aan de UvA. „Ik zou het geen deelfiets maar een strooifiets willen noemen. Deze aanbieders hebben een buitengewoon agressieve aanpak. Die willen zo snel mogelijk een marktaandeel verwerven.”

Een systeem van deelfietsen zou kunnen werken, zegt hij. Maar dan op een gereguleerde manier, zoals de OV-fiets. Maar deze disrupters dragen volgens Te Brömmelstroet alleen maar bij aan het parkeerprobleem. „Ze maken gebruik van innovaties op fietsgebied, zoals ‘slimme fietssloten’.”

Stephan van der Meer (38) heeft al wel een deelfiets bij de Van Bossestraat uitgeprobeerd, om te zien of hij het zijn Airbnb-gasten kan aanbevelen. „Maar ze fietsen nogal zwaar, de banden zijn van foam.”