Direct naar artikelinhoud
Besmettingen

Iedereen gevaccineerd, tóch corona-uitbraak in Gelders verpleeghuis. Hoe kan dat?

Een verpleeghuisbewoner in Zoetermeer laat haar vaccinatiekaart zien.Beeld ANP

In een verpleeghuis in het Gelderse Wehl is corona uitgebroken. Bijna de helft van de bewoners is besmet. Dat is opvallend, omdat de besmette inwoners de twee prikken voor hun vaccinatie al hebben gehad.

Op de dementie-afdeling van verpleeghuis De Heikant in Wehl is een corona-uitbraak vastgesteld. Twaalf van de 29 bewoners raakten besmet, terwijl zij allen gevaccineerd zijn met het Pfizer-vaccin, dat 90 procent bescherming belooft. Dat laat het verpleeghuis weten na vragen van Trouw.

Op 27 april ontdekten medewerkers de eerste besmetting bij een inwoner die werd getest vanwege een longontsteking. Na het testen van de overige bewoners bleken elf anderen ook besmet.

De besmette ouderen hebben weinig tot geen klachten, zegt Marco Repko, specialist ouderengeneeskunde bij het verpleeghuis. “Alleen de man met longontsteking was ziek, maar die is nu aan de beterende hand.” Volgens Repko tonen de milde klachten aan dat het vaccin tot op zekere hoogte werkt. “Het lichaam herkent het virus en er vindt opruiming plaats. Daardoor is de besmetting bij veel bewoners asymptomatisch.”

Behoorlijk verrassend

Marjolein Kikkert, moleculair viroloog aan het LUMC, noemt de uitbraak ‘behoorlijk verrassend’. “De effectiviteit van Pfizer ligt boven de 90 procent. Dat betekent dat het vaccin negen van de tien personen zou beschermen tegen het virus. Maar dat lijkt hier niet het geval.” 

Als mogelijke verklaring noemt Kikkert de leeftijd van de inwoners. “Het immuunsysteem van ouderen werkt minder goed dan bij jongeren”, legt ze uit. “Daardoor reageren ouderen minder goed op een vaccin. Toch zou Pfizer ook voor deze groep voldoende betrouwbaar moeten zijn.”

Het verpleeghuis is op dit moment bezig met bron- en contactonderzoek. “We hebben alle bezoekers sinds 22 april geïnformeerd dat ze zich moeten laten testen”, zegt Repko. Ook twee medewerkers zijn positief getest. “Maar we weten niet of zij de bron van de uitbraak zijn”, stelt de arts. “Alle medewerkers dragen beschermende kleding, maar ze werken in nauw contact met onze inwoners. Het zou ook kunnen dat zij juist besmet zijn geraakt door een bewoner.”

Ook heeft De Heikant extra coronamaatregelen getroffen. Zo gaat het aantal bezoekers per inwoner per dag terug van twee naar een. De inwoners van de afdeling zitten op hun kamers en blijven zo veel mogelijk binnen. “En het bezoek en de medewerkers blijven beschermende kleding dragen, zoals schorten met lange mouwen en spatbrillen”, zegt de arts.

Besmetting na vaccinatie

Betekent de uitbraak dat je als gevaccineerde het virus alsnog kunt doorgeven? Viroloog Kikkert: “Wetenschappers zijn druk bezig met die vraag. Maar uit enkele nieuwe studies blijkt dat áls je toch besmet raakt na een vaccinatie, je drie keer zo weinig virusdeeltjes met je meedraagt. Dat zou de kans op overdracht een stuk kleiner moeten maken.”

Volgens Kikkert is het daarom belangrijk dat de aard van de uitbraak wordt onderzocht. “Mogelijk gaat het om een zogeheten superspreader, een besmet persoon die een grote hoeveelheid deeltjes met zich meedraagt. Ook een gevaccineerd persoon moet dan harder vechten tegen die deeltjes en raakt sneller besmet.”

Nog een verklaring, volgens de viroloog: de inwoners van het verpleeghuis zijn besmet met een andere, besmettelijkere variant. “Theoretisch zou dat kunnen”, zegt Kikkert. “Zo weten we dat vaccins minder goed werken bij de Braziliaanse en Zuid-Afrikaanse variant, maar zonder onderzoek is dat speculatie.”

Lees ook:

Verpleeghuisbewoners zonder klachten blijken het coronavirus door te geven

Het kabinet kwam dinsdag met een opvallende koerswijziging: bij een uitbraak in een verpleeghuis worden voortaan ook bewoners en medewerkers zonder klachten getest. Waarom?