Rapport: twintig bedrijven verantwoordelijk voor meer dan helft plastic afval wereldwijd

De bedrijven in de top twintig zijn verantwoordelijk voor zo’n 72 miljoen ton van het plastic dat in 2019 werd weggegooid. De top honderd van producenten staan voor 90 procent van de 130 miljoen ton plastic afval.

ExxonMobil is de grootste vervuiler: het oliebedrijf produceerde 5,9 miljoen ton plastic afval. Het Amerikaanse chemiebedrijf Dow volgt ExxonMobil op de voet, met 5,5 miljoen ton. Op de derde plek staat de Chinese olie- en gasonderneming Sinopec, dat 5,3 miljoen ton creëerde. Shell staat op de 51ste plek, met 0,4 miljoen ton.

‘Oliebedrijven als Shell en Exxon investeren enorm veel in plastic’, zegt Jeroen Dagevos, Hoofd Programma’s van de Plastic Soup Foundation. ‘Doordat de auto-industrie minder op fossiele brandstof is gefocust, moeten die bedrijven iets anders met hun olie.’ Toch is niet alleen de industrie schuldig, zegt hij. ‘Overheden moeten duidelijker normen gaan stellen. Plastic dat in een rivier belandt, wordt bijvoorbeeld niet gezien als een officieel probleem.’ 

Klimaatcrisis

Het wegwerpplastic wordt onder meer verbrand of komt op de vuilnisbelt terecht. 19 procent belandt als zwerfafval in de natuur of in zee. Plastic voor eenmalig gebruik wordt bijna uitsluitend gemaakt van fossiele brandstoffen, waardoor de productie bijdraagt aan de klimaatcrisis. Bovendien is het slecht te recyclen; elk jaar wordt wereldwijd slechts 10 tot 15 procent van het wegwerpplastic gerecycled. ‘Een milieuramp dreigt’, schrijven de auteurs van het rapport. ‘Een groot deel van het plastic afval zal als vervuiling eindigen in ontwikkelingslanden met slechte afvalsystemen.’

Elf van de twintig bedrijven zijn gevestigd in Azië, vier in Europa, drie in Noord-Amerika, één in Latijns-Amerika en één in het Midden-Oosten. Hun plasticproductie wordt gefinancierd door grote banken, waaronder Barclays, HSBC en JPMorgan Chase. Samen financieren twintig grote banken voor zo’n 24,5 miljard euro aan plasticproductie. Onder hen ook ING, voor zo’n 800 miljoen.

De Plastic Waste Makers index is een initiatief van de Australische Minderoo Foundation, een stichting van zakenman Andrew Forrest. Het rapport is gemaakt in samenwerking met onder meer onderzoeks- en adviesgroep Wood Mackenzie, de London School of Economics en het Stockholm Environment Institute.

Uit het rapport blijkt ook dat Singapore met 76 kilo per persoon per jaar het meeste plastic afval produceert. Singapore wordt gevolgd door Australië (59 kilo) en Oman (56 kilo). Nederland staat op plek vier met 55 kilo per persoon.

Nederland is gewend aan veel luxe, stelt Dagevos van de Plastic Soup Foundation. ‘Appeltjes worden in stukjes gesneden en dan verpakt. Dat veroorzaakt veel plastic troep.’ Is dat de schuld van de supermarkt of van de consument? ‘Dat is de vraag. De supermarkt biedt het aan, en de klant koopt het.’